در هر سازمانی حرکت به سوی اهداف تعیین شده با موانع گوناگونی رو بروست که این موانع هریک براساس توان خود می توانند حرکت سازمان را به انحراف کشیده و سازمان را ازمسیر خود خارج سازند. پذیرش این واقعیت، آشکار می سازد که ضرورت دارد یک مکانیزم کنترل مبتنی بر استانداردهای خاص و مشخص، ضمان حفظ و بقای اهداف سازمان باشد.
شاید به جرات می توان ادعا نمود که انجام هیچ فعالیتی در سازمان توفیق نخواهد یافت مگر آنکه کنترل های لازم نسبت به آن به عمل آمده باشد. به کمک کنترل است که مدیریت نسبت به نحوه تحقق هدف ها و انجام عملیات آگاهی یافته و قدرت پی گیری و عنداللزوم سنجش و اصلاح آنها را پیدا می کند.
شاید مهمترین مسئله ای که وجود کنترل را ضروی می سازد آن است که پیش بینی ها و برنامه های عملیاتی در سازمان همواره با درصدی خطا توام است و برای رفع این خطاها و اصلاح عملیات، کنترل تنها راه چاره است.
همچنین یکی از وظایف اساسی مدیر که با سایر وظایف او در ارتباط است، کنترل می باشد که از طریق آن می توان از منابع و فعالیت های اعضای سازمان، حداکثر کارایی و اثربخشی را در جهت نیل به اهداف سازمان به دست آورد. فقط با کنترل است که برنامه ریز به صحت پیش بینی خود پی خواهد برد.

تعریف کنترل
کنترل عبارت است از فعالی منظم که ضمن آن نتایج مورد انتظار در قالب استانداردهای انجام عملیات معین می شوند، سیستم دریافت اطلاعات طراحی می گردد، عملیات پیش بینی و انجام شده با یکدیگر مقایسه می گردند و سرانجام اصلاحات لازم برای تحقق هدف ها و ماموریت های سازمان انجام می گیرد.
مراحل کنترل
کنترل را می توان در طی چهار مرحله انجام داد:
مرحله اول: تعیین معیارها (استانداردها) یا ضابطه برای کنترل
انواع استانداردها عبارتند از: 1 ـ استانداردهای کمی 2 ـ استانداردهای کیفی 3 ـ استانداردهای مختلط
مرحله دوم: سنجش عملکرد در برابر معیارها
شیوه های اساسی مقایسه عبارتند از: 1 ـ روش نمونه گیری 2 ـ روش مشاهده و بحث غیر رسمی 3 ـ روش پیش گویی 4 ـ روش گزارشات
مرحله سوم: تشخیص انحراف و تحلیل علل آنها
مرحله چهارم: اقدامات اصلاحی
انواع کنترل
تقسیم بندی های مختلفی برای کنترل انجام گرفته است که مدیر با توجه به شرایط و موقعیت های موجود و همچنین به تشخیص خود از انواع مختلف کنترل جهت انجام وظیفه خویش بهره می گیرد.
کنترل شکل های زیر را به خود می‌گیرد:
1 ـ کنترل قبل از عملیات: قبل از اینکه عملیات به طور کلی آغاز شود، نتایج پیش بینی گردیده و اقدامات اصلاحی انجام می شوند. کنترل قبل از عملیات هنگامی موثر است که مدیر قادر به کسب به موقع و دقیق اطلاعات باشد و از تغییرات محیطی و پیشرفت طرح در جهت رسیدن به اهداف مطلوب در جهت رسیدن به اهداف مطلوب آگاهی داشته باشد.
2 ـ کنترل در هنگام عملیات: ویژگی اساسی این نوع کنترل، توانایی انجام اقدام اصلاحی در حین انجام عملیات یعنی هنگام بروز انحراف است. مانند کنترل اتومبیل هنگام رانندگی
3 ـ کنترل بعد از انجام عملیات: کنترل بعد از انجام عملیات، نتایج اقدامات انجام شده را ارزیابی می کند نتایج فعالیت تکمیل شده با استانداردهای معین تطبیق داده می شود و چنانچه انحرافی وجود داشته باشد اقدامات اصلاحی برای بهبود عملیات آینده انجام میگیرد این نوع کنترل کنترل بازخورد نیز نامیده می شود.
به هر حال از سه نوع کنترل یاد شده هیچ را جایگزین نوع دیگر نمی توان کرد در اغلب سازمان ها از ترکیب هر سه استفاده می شود.
ویژگی های کنترل موثر:
1 ـ دقت
2 ـ به موقع بودن
3 ـ مبتنی بر هدف و برنامه
4 ـ مقرون به صرفه بودن
5 ـ معقول و قابل درک بودن کنترل
6 ـ انجام کنترل در نقاط استراتژیک
7 ـ انعطاف پذیر بودن کنترل
8 ـ متناسب بودن کنترل با پست سازمانی
9 ـ قابلیت کشف کنندگی
10 ـ تجدید نظر