با نگرش دقیق به سیستم‌های سازمانی درمی‌یابیم که انسان مهمترین عامل در رسیدن به اهداف سازمانی است, زیرا سایر منابع وارده به سازمان, به خودی خود نخواهند توانست هدف‌های سازمانی را تحقق بخشند.

مدیریت امور کارکنان حوزه‌ای است که به اندازه کل حوزه مدیریت قدمت دارد. اما به طور طبیعی دستخوش تغییر و تکامل شده است. نقطه عطف این تغییر و تکامل جایی است که به جای مدیریت کارکنان, مدیریت منابع انسانی مطرح می‌شود. مدیریت منابع انسانی علاوه بر دارا بودن منانی و مفاهیم مدیریت کارکنان, رویکردهای کلی تر و جدیدتری را در مدیریت نیروی انسانی در نظر می‌گیرد.

مفهوم مدیریت منابع انسانی

مدیریت منابع انسانی تحقق ویژه‌ای است که برای رضایت کارکنان و تأمین هدف‌های سازمانی, برنامه‌ریزی و کوشش می‌کند. تحقیقات موجود نمایانگر این واقعیت است که رابطه بسیار قوی انجام وظایف و مسئولیت های اجتماعی یک سازمان از یک طرف و عملکرد واحد مدیریت منابع انسانی آن از طرف دیگر وجود دارد.

تعریف مدیریت منابع انسانی

تعاریف متعددی از مدیریت منابع انسانی مطرح شده است. شایدکامل ترین آن این تعریف باشد:

"مقصود از مدیریت منابع انسانی, سیاست ها و اقدامات مورد نیاز برای اجرای بخشی از وظیفه مدیریت است که با جنبه‌هایی از فعالیت کارکرنان بستگی دارد. به ویژه برای کارمندیابی آموزش دادن به کارکنان, ارزیابی عملکرد, دادن پاداش و ایجاد محیطی سالم و منصفانه برای کارکنان سازمان."

هدف مدیریت منابع انسانی

هدف مدیریت منابع انسانی عبارت از افزایش کارایی نیروی در سازمان است. و این اهداف به چهار بخش تقسیم می‌شود:

1 ـ هدف اجتماعی

2 ـ هدف سازمانی

3 ـ هدف وظیفه ای

4 ـ هدف اختصاصی

فلسفه مدیریت منابع انسانی

مدیریت منابع انسانی رویکردی جامع به میدیریت استراتژیکی منابع کلیدی سازمان یعنی منابع انسانی است. مدیریت منابع انسانی نه تنها رویکردی از روی سودآوری به مدیریت کارکنان بلکه رویکردی ویژه به روابط کارکنان با تاکید بر تعهد دو طرفه بودن ارتباط دارد.

وظایف مدیریت منابع انسانی

این وظایف در قالب چرخه‌ای به نام چرخه مدیریت منابع اسانی معرفی می‌گردند. که عبارتند است تجزیه و تحلیل شغل, طراحی شغل و طبقه‌بندی مشاغل، برنامه ریزی منابع انسانی, جذب و استخدام, سیستم اطلاعات منابع انسانی, تنظیم روابط کار, اجتماعی سازی, ارزیابی علمکرد, حقوق و دستمزد, انضباط پژوهش در مشاغل نیروی انسانی, ایمنی, بهداشت و پاداش.

برنامه‌ریزی منابع انسانی

اگر بخواهیم تعریفی از برنامه ریزی نیروی انسانی ارائه دهیم باید بگویی که برنامه ریزی نیروی انسانی عبارت است از: "انتخاب مناسب ترین فرد برای مناسب ترین کار در مناسب ترین زمان". برنامه ریزی نیروی انسانی عبارت است از تشخیص و تأمین کار مورد نیاز با توجه به تغییرات و تحولات سازمان در آینده که در دو مرحله انجام می پذیرد؛ برنامه ریزی احتیاجات نیروی انسانی و برنامه ریزی تامین نیروی انسانی.

مدل برنامه ریزی نیروی انسانی

اسمیت, برنامه ریزی نیروی انسانی را شامل سه مرحله می داند که عبارتند از:

1 ـ تقاضای کار: تجزیه و تحلیل, بررسی و پیش بینی تعداد و نوع نیروی انسانی مورد نیاز یک سازمان برای دستیابی به اهداف

2 ـ تهیه (تدارکات) کار: پیش بینی فعالیت لازم برای تامین و اطمینان از اینکه نیروی لازم در دسترس است.

3 ـ طراحی متقابل بین عرضه و تقاضا: برای اینکه بهترین سود قانونی از مهارت فرد که به کار گرفته می شود به عمل آید.