مدیریت علم است یا هنر؟ اولین باری که این سوال برایم ایجاد شد یاد سوال معروف علم بهتر است یا ثروت افتادم. در هر حال ابتدا سعی کردم خودم پاسخ سوال را دریابم دلایلی داشتم که مدیریت علم است و نیز دلایلی به ذهنم خطور می کرد که مدیریت هنر است. در هر حال برای درک بهتر موضوع باید ابتدا تعریف مدیریت را مرور کنیم سپس این سوال را پاسخ دهیم.
تعریف مدیریت
تاکنون، تعاریف متعددی برای مدیریت، ارائه شده است. برخی از مهمترین تعاریفی که ارایه شده، به قرار زیر است:
? هنر انجام امور به وسیله دیگران
? فرآیندی که طی آن تصمیمگیری در سازمانها صورت میپذیرد
? انجام وظایف برنامهریزی، سازماندهی، رهبری، هماهنگی و کنترل
? علم و هنر هماهنگی کوششها و مساعی اعضای سازمان و استفاده از منابع برای نیل به اهداف سازمانی
? بازی کردن نقش رهبر، منبع اطلاعاتی، تصمیمگیرنده و رابط برای اعضای سازمان
جامع ترین تعریف:
مدیریت فرایند به کارگیری مؤثر و کارآمد منابع مادی و انسانی در برنامهریزی، سازماندهی، بسیج منابع و امکانات، هدایت و کنترل است که برای دستیابی به اهداف سازمانی و بر اساس نظام ارزشی مورد قبول صورت میگیرد.
تعریف مذکور، پنج قضیه اساسی را که زیر بنای مفاهیم کلی نظری و عملی مدیریت است را می گیرد که شامل:
1ـ مدیریت یک فرآیند است.
2 ـ مفهوم نهفته ی مدیریت، هدایت تشکیلات انسانی است.
3 ـ مدیریت مؤثر، تصمیم های مناسبی می گیرد و به نتایج مطلوبی دست می یابد.
4 ـ مدیریت کارا، به تخصیص و مصرف مدبرانه منابع میگویند.
5 ـ مدیریت بر فعالیت های هدف دار تمرکز دارد.
شاید سوال بسیار مهمی که به ذهن ما خطور می کند این باشد که دانش مدیریت تا چه حد علمی است
مدیریت علم است یا هنر؟
در سالهای اول انقلاب صنعتی که توسط جیمز وات به وجود آمد به علت این که اکثر مالکان شرکت، مدیریت شرکتشان را عهده دار بودند بدون این که تحصیلاتی در خصوص علم مدیریت داشته باشند تفکر مدیریت یک هنراست نه علم بر جامعه حاکم بود بعدها به علت تقاضا، رشته های دانشگاهی مدیریت شکل گرفت و به خاطر تلفیق علومی همچون مباحث مدیریتی (مبانی مدیریت، مدیریت سازمانی و مدیریت منابع انسانی و ...) پژوهش عملیاتیٍ، حسابداری، اقتصاد و ... محققین این رشته معتقد شدند که مدیریت یک علم است نه یک هنر یعنی هر کسی با داشتن این علم می تواند شرکتی را اداره نماید.
در پاسخ به این سوال می توان گفت که در واقع بخشی از دانش مدیریت را می توان از طریق آموزش فرا گرفت بخش دیگر را ضمن کار باید آموخت و بخشی را که با آموزش فرا گرفته می شود،علم مدیریت و بخشی را که موجب به کار بستن اندوخته ها در شرایط گوناگون می شود، هنر مدیریت می نامند.
به عبارت دیگر مدیریت علم دانستن است و هنر توانستن.
کلمات کلیدی: